KNOWLEDGE

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ภาพประกอบ : สวรินทร์ ขวัญทะเล ชื่อ : สิ่งที่ไม่มีประมาณ “คุณไม่เกลียดตัวเองได้ยังไง” “ผมเกลียดตัวเองอยู่แล้ว นานมากด้วย การเกลียดตัวเอง ความรู้สึกผิดไม่ช่วยให้อะไรดขีึ้นเลย มีแต่จะขวางทาง” “ขวางทางอะไร” “การเปลี่ยนแปลงทแี่ท้จริงไง” สิ่งสำคัญของบทสนทนาระหว่างเจสซี่ พิ้งแมน (Jesse Pinkman) และนักบำบัด ในซีรีย์ Breaking Bad ขณะที่คุยถึง ความรู้สึกผิดที่ติดค้างในใจระหว่างนั่งรอบกองไฟ คือแนวทางของการยอมรับด้านสว่างและด้านมืดมิดในใจตนเอง ยอมรับถึงความ โง่เขลา ความประมาทที่เคยทำอะไรบางอย่างพลาด แม้การยอมรับฟังดูเหมือนเป็นเรื่องง่าย ต่างจากความจริงที่การยอมรับ หมายถึงการนอบน้อม การศิโรราบ จำนนกับผิดหวัง โดนหักหลัง ต้องเผชิญหน้ากับความรู้สึกด้านลบต่าง ๆ ซึ่งถ้าทำได้เท่ากับว่า ไม่ว่าในอนาคตเหตุการณ์จะดีหรือร้าย เราก็สามารถยินดีกับทุกอย่างที่เกิดขึ้นในชีวิตได้ แล้วค่อยเริ่มต้นใหม่ แล้วค่อยจัดการแก้ไข กับสถานการณ์ตรงหน้าด้วยสติและปัญญาที่ได้ทำความเข้าใจต่อเหตุการณ์นั้นแล้ว การยอมรับเป็นส่วนหนึ่งของการเยียวยาตนเอง ที่เมื่อได้สังเกต ได้ทำความรู้จักตนเองทุกซอกทุกมุมแลว้ จะเห็นได้ว่า ไม่ ว่าด้านสว่างหรือด้านมืดในตัวเราก็เป็นภาพสะท้อนของกันและกัน และเมื่อเราเห็นสิ่งนั้นในตัวเอง ก็จะช่วยให้เข้าใจผู้อื่นด้วย […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ภาพประกอบ : ศุภกานต์ จุลละจินดาและ สวรินทร์ ขวัญทะเล ชื่อ : Call me Bhavana ภาวนา หรือ Bhavana ในภาษาไทยแปลว่า การท่องบท ส่วนภาษาบาลีหมายถึง การพัฒนามนุษย์ การพัฒนาคุณภาพจิตให้เกิดการใคร่ครวญไตร่ตรองก่อน เพื่อที่จะเห็นความจริงของประสบการณ์ตรงหน้าแบบอิสระจากความคิด จากอารมณ์โลภ โกรธ หลง ซึ่งการภาวนาไม่ได้จำกัดรูปแบบอยู่กับศาสนาใดศาสนาหนึ่ง รวมทั้งการปฏิบัติไม่ได้มีแค่การนั่งสมาธิ สวดมนต์ หรือเดินจงกลม แต่ยังมีกิจกรรมอื่น ๆ ที่หลากหลาย เพื่อให้สามารถเข้าถึงแก่นของการภาวนาได้ โดยสามารถแบ่งการภาวนาออกเป็น 4 หมวดได้แก่ กายภาวนา หมายถึง การพัฒนากายหรือพัฒนาการรับรู้ผัสสะห้าช่องทาง (หรือการรับรู้ของประสาทสัมผัสห้าด้าน ได้แก่ ตา มอง ดู เห็น, หู ฟัง ได้ยิน, จมูก ดมกลิ่น, ลิ้น ลิ้มรส และกาย […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ชื่อ : ความรู้สึกร่วมของการให้และรับ “ผมว่า มันอันตรายนะ ออกไปทำอะไรข้างนอกเนี่ย แต่ถ้าถามว่า จิตอาสาที่นึกถึงตอนนี้คืออะไร ผมนึกถึงหมอ พยาบาล ที่เขาทำงานกันอย่างหนักช่วงนี้” คำตอบจากลุงคนขับรถแท็กซี่ เมื่อฉันถามเขาว่า ถ้านึกถึงงานจิตอาสาช่วงโควิด จะนึกถึงอะไร ฉันเห็นด้วยกับลุงนะ หมอและพยาบาลน่าจะทำงานหนักกว่าปกติมาก ๆ ช่วงที่ผ่านมา แล้วฉันก็คิดต่อว่า ถ้าเป็นอย่างนั้น งานจิตอาสาหมายรวมถึงการทำงานที่มีเงินเดือนแต่ยินยอมทำงานหนักมากขึ้น เหนื่อยมากขึ้น แต่ผู้อื่นได้รับการดูแลอย่างทั่วถึง และอาจเป็นได้ทั้งงานบริการ งานช่วยเหลืออื่น ๆ ที่บุคคลนั้นยินยอมสละกาย ใจ สมอง เพื่อช่วยให้ส่วนร่วมดีขึ้นแมไ้มไ่ด้รับ ผลตอบแทนเป็นรปูธรรมด้วยรึเปล่า พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน อธิบายคำว่าจิต หมายถึง ใจ ที่มีหน้าที่รู้ คิดและนึกได้ พอมารวมกับคำว่า อาสา หมายถึง เสนอตัวเข้ารับทำเพื่อสาธารณะ จึงพบว่า จิตอาสาเป็นคำเชิงบวกที่หมายถึง การเป็นผู้มีจิตแห่งการให้ด้วยความเต็มใจ สมัครใจเพื่อทำประโยชน์ ซึ่งตรงกับที่พระไพศาล วิสาโล ให้คำนิยามจิตอาสาว่า เป็นจิตที่พร้อมเสียสละเวลา แรงกาย […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ชื่อ : ความคิดสร้างสรรค์ทำงานยังไง การปลดล็อกศักยภาพความคิดสร้างสรรค์สามารถทำได้ด้วย การหาประสบการณ์ใหม่ให้ตนเอง การไม่กลัวความล้มเหลว และการคิดสิ่งต่าง ๆ ให้ลึกขึ้นกว่าเดิม วิธีการสามข้อนี้ คือการตกผลึกจากการศึกษาความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ในสารคดีเรื่อง The Creative Brain โดยด็อกเตอร์ เดวิด (Dr. David Eagleman) ที่ได้ไปเก็บข้อมูลจากคนในหลากหลายอาชีพ เช่น นักเขียนบทภาพยนตร์ นักแต่งเพลง นักเซรามิก นักวิทยาศาสตร์ สถาปนิก และเชฟทำอาหาร นอกจากปัจจัยทั้งสามที่ได้กล่าวไว้ก่อนหน้านี้แล้ว ความลับของการสร้างสรรค์ส่วนใหญ่มีที่มาจากประสบการณ์ในอดีตภายในตัวบุคคลนั้น เช่น เออเรน ทูล (Ehren Tool) นักเซรามิกได้ดึงประสบการณ์จากการไปสงครามมาใช้ในการทำเครื่องปั้นเซรามิกที่บอกเล่าเรื่องราวในสงคราม อาทิ แก้วเซรามิกลายกระโหลกศรีษะ ลายเครื่องบินรบ ลายโครงกระดูก หรือ สถาปนิกชื่อ บีอาร์ก อินเกิลส์ (Bjarke Ingels) ที่นำประเด็นความยั่งยืน (Sustainable Development) มาผนวกเข้ากับแนวคิดทางสังคมวิทยา (Sociological […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ภาพประกอบ : ศุภกานต์ จุลละจินดา ชื่อ : ทั้งเธอและฉันจะปลอดภัย ในช่วงกักตัวป้องกันการแพร่ระบาดและติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ฉันเห็นภาพถ่ายและวิดีโอจำนวนมาก ที่นำเสนอการความห่วงใย ความโหยหา ระหว่างการต้องรักษาระยะห่างทางกายภาพกับผู้อื่น เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดและติดเชื้อไวรัส สื่อบางชิ้นนำเสนอวิดีโอที่หลานสาวเพิ่งหมั้นกับคนรัก แต่ไม่สามารถบอกกับคุณตาได้ใกล้ ๆ พวกเขาต้องสื่อสารกันผ่านหน้าต่างบ้านที่ปิดอยู่ สื่ออีกชิ้นนำเสนอความทุกข์ใจที่คนในครอบครัวติดเชื้อไวรัสโควิด-19 แต่ผู้เป็นลูกกลับไม่สามารถดูแลบุพการีได้อย่างใกล้ชิด เพราะต้องป้องกันตัวจากเชื้อไวรัส ขณะที่อีกหลาย ๆ ครอบครัวที่ฉันรู้จัก พี่น้องลูกหลานที่ห่างจากบ้านไปไกล ได้กลับมาอยู่บ้านกันพร้อมหน้า เช่น ครอบครัวเพื่อนของฉัน เขาเล่าให้ฟังว่า “ตอนแรกนะจะไปอยู่หอกับเพื่อน แต่ดูเหมือนเขากลัวว่า ทั้งเขาและเราจะไม่ปลอดภัยต่อกัน ฉันเลยกลับมาอยู่บ้าน และสิ่งแรกที่ตั้งใจจะทำคือ อยากกอดแม่แน่น ๆ อยากกอดทุกวัน เพราะไม่รู้ว่าวันไหนจะเป็นวันสุดท้ายที่จะได้อยู่ด้วยกัน และถึงแม้ว่า ใครในบ้านจะติดน่ะ ฉันก็ไม่กลัวที่จะใกล้ชิดเขานะ ให้ตายดีกว่าไม่ได้อยู่ใกล้กัน” เมื่อได้ฟังดังนั้น ฉันรับรู้ได้ถึงสายใยความสัมพันธ์ที่ครอบครัวของเพื่อนมีต่อกัน และตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลรักษาความสัมพันธ์ และให้กำลังใจกันในช่วงวิกฤตินี้ เพราะไม่ใช่ความสงบสุขจะเกิดขึ้นกับทุกครอบครัว มีผู้คนอีกจำนวนมากที่ต้องปรับตัวเพื่อเผชิญกับความท้าทาย เมื่อการกักตัวไม่ได้ออกไปไหน ทำให้คนเริ่มสะสมความอึดอัด ความครียด ส่งผลให้บางครอบครัวมีปัญหาใช้ความรุนแรงกับเด็กและผู้หญิง […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ชื่อ : เคลื่อนไหวและเททิ้ง B : การเป็นคนคิดเยอะ คิดมาก คิดเก่งนี่ ปวดหัวเนอะ จะแก้ยังไงดี A : เวลาที่ต้องขยับหรือเคลื่อนไหวร่างกาย รู้สึกตัวทุกครั้งที่ขยับหรือเปล่า? B : ทำไมถึงต้องรู้สึกตัวด้วยละ? A : มีวิธีการปฏิบัติอย่างหนึ่งที่ให้ผู้ฝึกกลับมาอยู่กับความรู้สึกตัวทุกครั้ง เช่น ยกแขนขวาขึ้น แล้วรู้สึกถึงช่วงลำแขน หรือหัวไหล่ที่เคลื่อนอยู่ ทุกครั้งที่ร่างกายเคลื่อนไหวแล้วเราทันการเคลื่อนไหวนั้น จะช่วยให้เรากลับมาอยู่กับปัจจุบันได้ดีขึ้น แล้วถ้าเผลอไปคิด หรือเข้าไปในห้วงอารมณ์หรือเจออะไร ก็บอกตัวเองว่า เททิ้งซะ เทให้หมด เริ่มใหม่ มันก็เหมือนทำให้เราไม่ฟุ้งซ่าน ไม่ต่อยอดอะไรที่ไม่ใช่สิ่งที่กำลังทำอยู่ B : ไปเอามาจากไหน ศาสตร์นี้ A : ฉันไปฝึกเจริญสติแบบเคลื่อนไหวตามแนวทางหลวงพ่อเทียนมา เป็นคอร์สการสร้างความรู้สึกตัวผ่านการเคลื่อนไหว 14 จังหวะและเดินจงกรม ต้องปิดวาจาด้วยนะ แล้วก็ปฏิบัติต่อเนื่องทั้งวัน ตั้งแต่ตีห้าถึงสองทุ่ม B : ยากไหม A […]

ผู้เขียน : ปัณฑารีย์ ทันตสุวรรณ ภาพประกอบ : สวรินทร์ ขวัญทะเล ชื่อ : อาหาร พิธีกรรม และการกักตัว “เค้าน้ำหนักเพิ่มช่วงกักตัวอ่ะแก ตอนนี้พุงล่างย้วยมากมาก นี่ว่าจะเต้นในห้องแล้วก็ทำ IF (มีคำอธิบายด้านล่าง)” เสียงเพื่อนสาวบ่นอุบอิบ เรื่องน้ำหนักตัวที่่เพิ่มขึ้น และรูปร่างเปลี่ยนไป เมื่อรับประทานเยอะ ทั้งอาหารมื้อหลักและขนมขบเคี้ยว ที่มีให้กินได้ทั้งวันในช่วงกักตัวป้องกันการแพร่ระบาดและติดเชื้อไวรัสโควิด-19 เพราะสภาพห้องที่เต็มไปด้วยอาหารสด อาหารแห้ง ขนม ของหวาน และเครื่องดื่ม ภายในห้องของเพื่อน คนกินเยอะขนาดไหนกันนะ ถึงทำให้ร่างกายกลายสภาพจากหน้าท้องแบนราบกลายเป็นพุงย้วยได้ ผู้เขียนคิดในใจ แล้วทำยังไงได้บ้างที่ในช่วงกักตัวเราจะควบคุมความต้องการอยากอาหารของตัวเองให้ห่างไกลจากการอ้วนลงพุงได้ คิดได้ดังนั้น ผู้เขียนจึงลองค้นหาคำตอบด้วยการสอบถามจากพระสงฆ์ผู้ถือปฎิบัติในการฉันอาหารมื้อเดียว อยากรู้ว่าท่านอยู่อย่างไรกับการบริโภคอันจำกัด “จริง ๆ ตั้งแต่บวชมานี่ก็ฉันมื้อเช้ากับมื้อเพลนะ ร่างกายก็ไม่ได้เปลี่ยนแปลงอะไรมากเมื่อเทียบกับตอนก่อนบวช คือร่างกายกับสมองก็จะอืดอืด ง่วงนอน ไม่สดชื่นเท่าไหร่ ไม่เอื้อต่อศึกษาและปฏิบัติเท่าไหร่ อาตมาจึงเกิดอยากรู้และอยากทดลองแบบจริงจังว่า ถ้าร่างกายของตนเองได้รับอาหารเพียงมื้อเดียวจะมีอาการทางกายและทางใจเป็นยังไงบ้าง จึงได้เริ่มลองฉันเพียงวันละหนึ่งมื้อ หลังจากปรับเปลี่ยนมาฉันมื้อเดียวแล้ว รู้สึกสดชื่นตื่นตัว ร่ายกายเบา มีความคล่องตัวในการทำงานต่าง ๆ มากขึ้น สมองปลอดโปล่ง […]